Czy pomaganie sprawia, że czujemy się szczęśliwsi? Czy może to szczęśliwi ludzie chętniej pomagają? Dlaczego właściwie decydujemy się pomagać? Na te pytania odpowiada raport „Wolontariat, który otwiera oczy”, przygotowany przez: Fundację Deloitte Polska, Stowarzyszenie WIOSNA (organizator Szlachetnej Paczki) i Katedrę Psychologii Klinicznej, Rozwoju i Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Z raportu dowiadujemy się m.in., że kobiety częściej niż mężczyźni chcą zmieniać świat na lepsze, poziom wykształcenia ma wpływ na motywacje wolontariuszy, a pomaganie nie zawsze wiąże się ze wzrostem poziomu dobrostanu.
Mam nadzieję, że ta publikacja stanie się początkiem rozmowy o tym, jak wspólnie tworzyć wolontariat, który nie tylko zmienia życie osób potrzebujących, ale także wzmacnia i inspiruje tych, którzy pomagają
– mówi Joanna Sadzik, Prezeska Stowarzyszenia WIOSNA.
Dobrostan można rozumieć różnie – jako zadowolenie z aktualnej sytuacji życiowej albo poczucie spełnienia w życiu. Angażowanie się w pomaganie inaczej oddziałuje na każdy z nich. Ponadto motywy, które popychają nas do pomagania pełnią kluczową rolę w regulacji dobrostanu. Pomaganie z pobudek altruistycznych jest najbardziej satysfakcjonujące a egocentrycznych nieco mniej. Jednak odkryliśmy, że motywy egocentryczne też mogą sprzyjać poczuciu szczęścia jakie daje pomaganie, ale tylko wówczas, gdy u ich podłoża nie leży chęć poprawy własnego samopoczucia a na przykład zdobycia nowych doświadczeń czy poznania nowych ludzi
– mówi dr hab. Beata Krzywosz-Rynkiewicz, prof. UWM, Kierownik Katedry Psychologii Klinicznej, Rozwoju i Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych UWM.
Motywy pomagania – prezentacja wyników badania

W tych szarych czasach chciałem dać innym osobom światełko, promyczek nadziei, trochę serca
– mówi wolontariusz Szlachetnej Paczki.

Sytuacja życiowa a wolontariat
Odkąd zaczęłam pomagać i przynależeć do Paczki, moje życie jakoś tak się lepiej układa i czuję, że w końcu się spełniam, że robię coś wartościowego w życiu
– mówi wolontariuszka.

Z doświadczeń akcji przeprowadzanych w Deloitte widzimy, że osoby biorące udział w wolontariacie są m.in. bardziej zaangażowane w zadania zawodowe czy chętniej pomagają kolegom. To również jednak wymagająca aktywność, która wiąże się z wysiłkiem i ryzykiem dużego obciążenia, dlatego powinna być dobrze zorganizowana i umieszczona w szerszym kontekście strategii biznesowej firmy. Kiedy zastanawiamy się, jak mądrze pomagać, myślimy nie tylko o tym, by nasza pomoc miała realny wpływ na życie innych, ale też o tym, jak to robić, by zadbać również o potrzeby pomagających – dać im siłę i poczucie sprawczości
– mówi Agnieszka Mitoraj, prezeska Fundacji Deloitte Polska, liderka obszaru DEI w Europie środkowej, Partnerka Deloitte.
Czy pomaganie podnosi dobrostan?

Szlachetna Paczka to więcej niż wolontariat

Wolontariusze często podkreślają, że zaangażowanie w Szlachetną Paczkę zmienia ich podejście do życia, ludzi i problemów społecznych. Zaczynają bardziej doceniać to, co mają, i dostrzegają, jak wielką wartość ma nawet najmniejsza forma pomocy drugiemu człowiekowi. Potrafią cieszyć się drobnymi, codziennymi rzeczami, które wcześniej mogły umykać ich uwadze. Działalność wolontariacka uczy także pokory – pozwala zrozumieć, że problemy innych ludzi mogą być znacznie poważniejsze, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Jednocześnie buduje większą wrażliwość na potrzeby drugiego człowieka i otwartość na udzielenie mu wsparcia
– mówi Katarzyna Dyka-Janusz, Menedżerka Zarządzająca Programami Społecznymi Stowarzyszenia WIOSNA.
Premiera raportu i omówienie wyników badania
Metodologia badawcza: badanie zostało przeprowadzone w 2023 roku w ciągu trzech miesięcy trwania Szlachetnej Paczki na grupie wolontariuszy biorących udział w projekcie. Zostali oni ankietowani dwukrotnie – przed podjęciem działań i po ich zakończeniu. W analizie wykorzystano odpowiedzi 876 respondentów uczestniczących w obu pomiarach. Dodatkowo przeprowadzono wywiady jakościowe z wybranymi wolontariuszami, żeby lepiej poznać ich motywację i efekty psychologiczne zaangażowania wolontariackiego.
Wyniki badania zostały opisane w dwóch artykułach opublikowanych w wydawnictwach naukowych:
Beata Krzywosz- Rynkiewicz (2024) When Helping Brings Happiness: Changes in Psychological Well-being and Life Satisfaction and the Motivation to Help in Participatory Volunteering. Polskie Forum Psychologiczne, XXIX(2), s. 113–134
Beata Krzywosz-Rynkiewicz i Halina Frańczak (w recenzji): Volunteerism as a Method of Building Employee Well-being in a Sustainable Development Strategy.Sage Open
Projekt został zrealizowany w ramach grantu Fundacji Deloitte Polska.